16 Nisan 2017 Pazar

Şili Antuco Faciasi



Şili Ordusu'nun tarihinde ikinci sırada yer alan bir faciayı yazacağım. Bu akşam televizyonda yayınlanan bu facia beni oldukça etkiledi ve bu yazıyı yazmaya karar verdim.


Facianın gerçekleştiği yer, Antuco Volkanik Dağı ve La Laja gölü arasında kalıyor. Antuco Dağı, Bio Bio idari bölgesindeki Los Angeles şehrinin 90 km. batısında kalıyor.

Antuco Dağı ve La Laja Gölü uydu fotoğrafı

2005 yılının Nisan ayı başlarında yaklaşık 300 genç askerlik hizmetini yapmak için, Los Angeles'te bulunan 17. Regimen Reforzado'ya katılırlar. Bu gençlerin çoğunluğu gönüllü olarak yazılmışlardır. (Şili'de askerlik hizmeti zorunlu değil, fakat koşulları değişik onuda başka bir yazıda anlatırım)

Regimiento Reforzado n.º 17 "Los Ángeles
Bir aylık eğitimin ardından bu askerler, Antuco Dağı eteklerindeki askeri kampa gönderilirler. Faciadan kurtulan askerler, bu bölgeye gitmek için kamyonlara neşe içinde bindiklerini, çünkü hayatlarında ilk defa bir askeri kampta bulunacakları için gurur duyduklarını belirtmişlerdir. İlk günler neşe içinde geçer, bazı askerler hayatlarında ilk defa kar görüyorlardır ve bunu oyun olarak görüyorlardır. Atış talimleri, hayatta kalma dersleri, akşamları ateş etrafında yapılan eğlenceli konuşmalar, her şey normal görünmekteydi. 

15 Mayıs sabahı kar yağışı artmaya başladı. Santiago' da bulunan meteoroloji kurumu yaklaşan günlerde kar yağışının artacağı bilgisini ve buna göre önlem alınmasını bildirir. O sırada kamp komutanı askerlere beklenmedik hava koşullarının yaklaştığı ve kampın biteceği haberini verir. Fakat aniden bastıran kar yağışından dolayı askeri kamyonlar kar batağına saplanmışlardır. Askerlerde artık kampın bitmesini bir an önce kışlaya dönüp hafta sonunu aileleri ile geçirmek istediklerini dile getirirler. Kamp yaptıkları dağ ilk günlerdeki eğlenceli değildir ve şartlar değişmektedir. 

17 Mayıs sabahı kamp komutanı olan Binbaşı Patricio Cereceda, La Cortina'ya doğru başlayacak olan 24 km olan ölüm yürüyüşü emrini verir. Binbaşının sorumsuz davrandığı düşünülüyordu,normal şartlarda en fazla 7 kg luk teçhizatla en fazla 85 dakika yürüyüş yapılabileceği ön görülmekteydi. 200 kişilik grup, sabaha karşı 2 gibi yürüyüşe başladı. Bu grup zor şartlar altında ve kayıp vermeden La Cortina bölgesine ulaştı.

Los Barros'tan La Cortina'ya yapılan yürüyüş
18 Mayıs sabahı Binbaşı Cereceda, önce havan bölüğünü, üç saat sonrada dağcı bölüğünün yürüyüşe başlayacağını bildirdi. Bazı subay ve astsubaylar 50 cm karda böyle bir yürüyüşün gerçekleşmesinin zor olacağını bildirdiler, fakat emir verilmişti ve yerine getirilmesi gerekiyordu. Askerlere o sabah yol için sıcak kahve ve bir parça ekmek verildi ve sabah 4 te yürüyüşe hazır olmaları emredildi. Subay ve astsubayların mevsim şartlarına uygun ekipmanı olduğu ve fakat askerlerin böyle bir ekipmanı olmadığı olaydan sonra ortaya çıktı. -10 derece hava sıcaklığı, kardan dolayı izi belli olmayan yol ve geçilmesi gereken bir nehir, oldukça zor şartlar. Nehirden geçen askerlerin çoğunun verdiği ifadeye göre suyun yüksekliği bel hizasında olduğu idi. Öncü grubun ayaklarında kar takımı bulunuyordu ( raket gibi olan şey) arkadaki grup onların açtığı izi takip ediyordu. 

Los Borros'ta bulunan Binbaşı Cereceda'ya nehirden askerlerin ıslanarak geçtiği bilgisi gelmedi, Cereceda dağcı bölüğüne iyi şanslar dileyerek yürüyüş emrini verdi. İlk grup olan Havan bölüğünün artık dayanacak gücü kalmamıştı, askerler sırt çantalarını ve silahlarını bırakıp yürümeye başladılar. Astsubaylar tilki deliği kazma emrini verdi, arkadan gelen dağcı bölüğünü destek olarak beklemeye karar aldılar. Ağır kış şartlarına uygun olmayan ve ıslanmış olan kamuflajlardan dolayı askerlerde donma belirtileri başladı ve havan bölüğünde ilk ölümler baş göstermeye başladı. Öğlen saatlerinde kar fırtınası başladı ve şartlar daha da ağırlaşmaya başladı. 

Dağcı bölüğü artık havan bölüğüne yaklaşmış bulunuyordu ve yavaş yavaş donarak ölen askerleri görmeye başladılar. İlk tilki deliğinde beş asker ölü bulundu. Her tarafta sırt çantaları, silahlar ve kasklar yerlerde görünüyordu. Donmak üzere olan askerlere ilk müdaheleler yapıldı, dağcı bölüğünün elinde olan kuru çorap ve botlar bu askerlere verildi. 

Donarak ölen askerler
Yaklaşık 20 km lik yürüyüşün ardan La Luna vadisinde 20 asker donarak öldü. Faciadan kurtulan askerlerin anlattığına göre, yanından yürüyen arkadaşı donarak yere düşüyor, yüzüne bir kaç tokat atıp tepki vermiyorsa yoluna devam ettikleri şeklindeydi. 

Facianın bilançosu 45 askerin ölümüyle sonuşlandı. Arama kurtarma çalışmaları 6 haziranda son askerin bulunmasıyle bitirildi. Askerlerin çoğu sırt üstü düşmüş şekilde bulundular. Yapılan otopsilerde ölüm sebebi 2-3 saat içinde donarak öldükleri olarak belirtildi. Askerlerin bedenlerin bulunduğu yerlerde anıtları bulunmakta olayın geçtiği yerde ise 45 asker için anıt dikilmiş. 

Ölen 45 asker için yapılan anıt

Ölen bir asker için yapılan anıt
Facia sonrası yaşananlar : Binbaşı Cereceda 5 yıl hapis cezası aldı, 3 yıl 8 ay sonra serbest bırakıldı. Roberto Mercado 3 yıl, Yüzbaşı Carlos Olivares ve Claudio Gutiérrez 800 gün, Luis Pineda 541 gün ceza aldı. Faciadan 7 yıl sonra Şili Devleti, faciadan kurtulan 27 askerin her birine 10 milyon peso ödedi.

2 Nisan 2017 Pazar

Şili'de Yaşamayı Düşünenler

Bloğumu açtıktan sonra bir çok kişiden mail aldım, çoğunluğunun ortak isteği Türkiye'den ayrılıp ve yeni bir hayat kurmak. Gelen maillerden sonra bu yazıyı yayınlamak için karar aldım. Umarım size yardımcı olur, amacım kimsenin hayallerini karartmak değil,sadece karar almanınz da yardımcı olmak. Türkiye'de ki siyasal kaostan bunaldınız, yıllardır süren monoton hayatınızı değiştirmek istiyorsunuz ve yurt dışında yaşamak istiyorsunuz, aklınıza Güney Amerika ülkeleri geliyor ama bu kıta öyle resimlerde, televizyonlarda gördüğünüz gibi değil. Güney Amerika'yı düşünürken kararınızı iyice bir gözden geçirin. 

En çok gelen sorulardan bir tanesi, ispanyolca bilmiyorum ama çok iyi İngilizcem var yararı olur mu? Olmaz kardeşim, hadi diyelim uluslarası bir şirkette iş buldun, İspanyolca bilmeden nasıl ev tutacaksın, nasıl alış veris yapacaksın? Şili için örnek verdiğimizde, İngilizce bilen insan çok az. Benim ilk geldiğimde kara yolu sınır kapısında İngilizce bilen görevli yoktu. İspanyolca bilmeden geldiğinizde ki duruma iyi bir örnek :  


Ben Türkiye'de kursa gittim, az İspanyolca konuşuyorum yeterli olur mu? Gene olmaz kardeşim, çünkü kulak dolgunluğun yok ve adamların konuşması sana çok hızlı gelecek. Çok iyi İngilizce bilip, İspanyolca bilmiyorsan, üç aylık, bir senelik kurslarla burada yaşamayı düşünme, Amerika yada İngiltere düşün. Diğer bir soru, Türkiye'de mühendisim, doktorum Şili'de iş bulma şansım nedir? İspanyolca yoksa sıfır, zaten aldiğin eğitim için diploma denkliği için uğraşman gerekecek yani gene İspanyolca. Türkiye'de İngilizce Öğretmenliği mezunu arkadaş geldi, denklik işlemleri, iş bulma sürecinden bunaldı geri gitti. Evet bazı arkadaşlar var Oracle'da Microsoft Şili'de çalışan ama onların hikayesi nasıldır ben bilmiyorum. 

Son iki senedir, Şili diğer ülkelerden çok göç aldı. Haitili'ler başta olmak üzere Kolombiya, Peru ve son zamanlarda Venezüella. Peki bu insanlar ne iş yapar ve nasıl yaşarlar? Benim yanımda 2 kolombiya'lı çalışıyor. Bir tanesi benzin istasyonunda diğeri tamircide çalışıyormuş Kolombiya'da. Yani kaybedecek bir şeyleri olmayan insanlar. Bizim yanımızda depoculuk yapıyorlar, her gün en az 200-250 balya kaldırıp indiriyorlar, her biri 40 kg. Aldıkları maaş 1600 Tl civarı. Hafta sonu bu adamlar baska yerlerde hamallik yapmaya gidiyolar, aldıkları para kamyon başına 80 Tl.

Hic bir yerde çalışmayıp sağda solda kamyon indirenler var, gücüne göre günde 2-3 kamyon indiren adamlar gördüm. Ama bu işler sigortasız, kontratsız yani geleceği yok. 


Haitili'ler inşaat işinde çalışıyor aldıkları maaş 2700 Tl civarı. Yani yabancıların yaptığı işler : hamallık, inşaat işçiliği, terminalde otobüs yıkama, temizlikçilik, seyyar satıcılık, maden işçiliği vs... Bende yaparım bu işleri dersen iş var Şili'de. Peki sen bu insanlar gibi yaşayabilirmisin? Santiago'da eski evleri olanlar artık evi kiraya vereceğine, odaları kiraliyor. Oda da bir yatak, bir 37 ekran tv bir de elbise dolabı var, eşyalı oda olarak kirası 880 Tl, oda da kaç kişi kalacaksınız size kalmış. Banyo ve mutfak ortak, elektrik su parası kira içinde. İşte bu Kolombiyali'lar, Haitili'ler bu odada 5-6 kişi kalıyorlar. Çünkü adam zaten Haiti'de günde 2 dolara çalışıyormuş, memleketinde 6 çoçuğu varmış. 

Türkiye'de uluslarası şirkette çalışıyorsundur, şirket seni buradaki ofisine yolluyordur o ayrı. Ayrıca geldin büyük bir şirkette işe başvurayım diyebilirsin, artık çoğu şirket yabancılar için iş izni yada sürekli oturum izni olan yabancıların başvurmasını istiyor. Venezüella'da avukat iken, ülkesinden kaçıp bakkal da çalışan insanlar var yani bu ülkede. Benim birikmiş param var diyenlere, dediğin odalar da kalamam ben ev tutarım dersen. Stüdyo tip daireler 1200 Tl den başlıyor, kefilin olmadığı için 3-4 aylık peşin ve 1 aylık garanti vermen gerekecek. Aylık apartman aidatı 275 Tl, elektrik, su, gaz, internet hepsi 385 Tl civarı tutar. Bunun dışında içkim var sigaram var, barlara diskolara giderim, sinemadan eksik kalmam de dersen aylık masrafın daha da yükselecek. Yazdıklarım tek kişi için, aile olarak geleceklerin masrafı, çocukların okulu falan. Bu sitede İstanbul ve Santiago'nun karşılastırmasını yaptırdım, sonuca bir göz atın bence: 


Benim param var iş yapıcam diyen arkadaşlara lafım yok, zaten ticaret ile uğraştığı için kaybetme riskini göze alan arkadaşlar. 


Birde kız arkadaş buldum gelicem diyen arkadaşlar var. Şili'de kız işin varsa, iş bulabilme imkanın varsa sana bakar, 5-6 ay işsiz gezeyim para da harcamayım diye gelmeyin. Bu şekilde arkadaşından ayrılıp, rahatsız edildiği için polise şikayet edenlerde var. 


Burda şirketi olan Türkler mevcut ama hepsi memleketinden akrabasını getiriyor, yani öyle Türkiye'den adam gelmiş işe alırım diyen yok. Bu ihtimalide düşünmeyin. Önceden Türkiye'den gelen hayal kırıklığına uğramış kişilere el birliği ile bilet alma falan oluyordu, artık yok. Zaten Türkiye'den geldim kız arkadaşım var, iş arıyorum diyen tiplerden hemen uzaklaşıyoruz.



Onun için arkadaşlar Şili öyle gidip bir bakayım denilcek yer değil. Biriktirdiğiniz paraya ve zamana yazık olur. Ama dediğim gibi hayat bu, belki de çok daha iyi bir hayat kurabilirsiniz, amacım hayallerinizi bitirmek değil, yardımcı olmak.