Şili Yemek Kültürü

Şili'ye geldiniz gezdiniz dolaştınız, şimdi sıra geldi yemeğe. Ne yenir, nerde yenir? Bu yazıda da bunları anlatayım.

Başkent Santiago'da iki adet Türk Restaurantı var, gezmeye gelip değişik tatlar arıyorsanız gitmeniz gereksiz. Şili'de bir çok ülkeden gelen göçmen olduğu için bir çok ülke mutfağını tadabilirsiniz. Başıma geldiğinden biliyorum, malesef helal et bulmak sıkıntı. Türkiye'den gelen bazı misafirlerin bu takıntısı olduğu için apart hotel öneriyorum. Dışarda yemek yediğiniz restaurantlarda zaten aynı yerde domuz eti de pişirildiği için karar size kalmış. Ben yaşamak için geleceğim, helel et nasıl bulurum? Kendin koyun, tavuk alip kendin keseceksin. Yada bir kaç şehirde bulunan camii cemaatinden öğreneceksin. 

Şili yemek kültürü daha çok balık ve sebze üstüne kurulu. Tatlı kültürü yok, bir eve yemeğe gittiğinizde tatlı olarak konserve ananas yada şeftali verirlerse şaşırmayın. Sütlaça benzer bir tatlıları var, ben beğeniyorum. 

Bilgilerimiz gene başkent Santiago için geçerli olmak üzere, Santiago'da My Tavuk ve Meze isimli Türk restaurantları var. Başkentte her tarzdan restaurant bulmak mevcut, Arap, Meksika, Peru, Kolombiya, Brezilya, Yunan vs... restaurantları mevcut. Özellikle tavsiyem Peru restaurantlarına gitmeniz, hem çok güzel yapıyorlar hemde gerçekten bol porsiyonlu yemekler. 

Başkentte her bütçeye hitap edecek restaurantlar ve sokak satıcıları bulunmakta. Şili'ler açlığı bastırmak için bu sokak satıcılarından bir şeyler yemeyi çok seviyorlar. En çok tüketilen ürün sopapilla, empenada, completo. Sağlıklı mı? Elbette değil, iki-üç günde bir değiştirilen yağ ve hijyen sıfır. Ben uzak duruyorum, ilk geldiğim zamanlarda tadına baktım ama her seferinde mide sorunu yaşadım. 

Sopapilla : Bizdeki lokmaya benziyor, daha incesi ve büyüğü. 100-150 peso arası değişiyor. Satıcı tezgahında bulunan mayonez, acı sos yada pebre dedikleri sos ile tatlandırılır. Genelde sabahları ve iş çıkışı, işçi kısmının tükettiği bir ürün. Satıcıdan fazla alıp arasına peynir, reçel sürüp te yenilebilir.

 

Sopapilla

Empenada : Bizdeki çiğ böreğin aynısı, fırında ve yağda pişirilmiş olanları var. Seyyar satıcılar boyutuna göre 250-500 peso arası,  peynirli ve kıymalı olarak satılır. ( sokak satıcılarında kıymalıda daha çok soğan tadı gelir ) Kıymali olanın içinde kıyma, soğan, haşlanmış yumurta ve zeytin tanesi vardır, zeytin çekirdiklidir yerken dikkat edin. Bunun dışında sadece empanada satan güzel dükkanlar vardır, karidesli, yengeçli vs... tatlarını bulmak mümkün. Tavsiyem karidesli ve peynirli olanı.

Kıymalı Empanada

Completo : Sosisli sandviç, üstüne sos konularak servis edilir. Sosisler domuz etinden olduğundan uzak durulması tavsiye edilir. Marketlerden tavuk yada hindi sosis bulup kendiniz yapabilirsiniz.

Completo İtaliano

Bunlar dışarda aparatif olarak tüketilen ürünler. Restaurantlara gittiğinizde önce masaya ufak bir tabakta pebre ( kişniş, soğan, sarımsak, aci biber çok ince olarak dilimlerinir sirke ve yağ ile sunumu yapılır) adını verdikleri sos ve küçük ekmekler gelir ( Şili'de ekmeklerde domuz yağı bulunabiliyor onun için marraqueta isteyin) Salata ve yemeklerde kişniş otu çok kullanılır, ben bir türlü alışamadım çok itici bir tadi var, sizde sevmiyorsanız 'sin cilandro ' diye sipariş verin. Şili'de bahşiş hesaba ekli olarak gelir, sadece size bahşişi verecekmisiniz diye sorarlar. Tipik Şili yemekleri yemek için Comida Chilena adı altında sunum yapan restaurantları tercih etmeniz iyi olur, diğer yerlerde zaten bildiğiniz yemekleri tatmış olursunuz.

Cazuela de Vacuna yada Pollo : Özellikle kış aylarında tüketilen bir yemektir, görünüşü iç açıcı olmasada benimde beğenerek yediğim bir yemek. Büyükçe bir tabakta et, haşlanmş patates, kabak, mısır ve pirincin et suyuyla servis edildiği bir yemektir. Etin özellikle yağlı bölümü tercih edilir. ( sin cilandro demeyi unutmayın )

Cazuela De Vacuno

Carbonada : Havuç, patates, mısır, bezelye, et kullanılarak yapılan bir yemek. Bir anlamda bizim etli türlü yemeğine benzer.

Carbonada

Humitas : Mısır yemeği, mısır taneleri havanda dövülür ve az suyla karıştırılarak püre kıvamına getirilir. Bu püre mısır yaprağının içine konur, yapraklar iğle bağlanır ve suda kaynatılır. Yazın sokaklarda bile satılan bir yiyecektir. Yapraklar açıldıktan sonra Şili'ler üstüne acı sos yada şeker servis ederek yerler.

Pastel de Choclo yada Pastel de Papa : Alt tarafı kavrulmuş kıyma, üst tarafı mısır yada patates püresi. Pastel, pasta anlamına geldiği için tatlı bir tadı vardır. Kimileri normal olarak pişirir ve Şili'ler üstüne şeker dökerek yer.

Pastel De Papa

Porotos Granados : Bizdeki kuru fasulye yemeğinin daha bir susuz, içersinde mısır, kabak katılarak pişirildiği bir yemek. ( Bizim kuru fasulye yemeğine fasulye çorbası diyorlar )

Porotos Granados

Lomo Lo Pobre : Kolestrolu olanların uzak durması gereken bir yemek. Biftek ve üstünde kızarmış soğan, yumurta ve patates kızartmasıyla servis edilir.

Lomo Lo Pobre

Chupe de Mariscos : Karides, midye, yengeç vs.. deniz mahsulleri ile yapılan bir yemek. Balık restaurantlarında kesinlikle deneyin. Fırında pişirilir ve üstünde rendelenmiş peynir ile servis edilir.

Chupe De Marisco

Farklı şehirlerde farklı yemek tatları mevcut, güney şehirlerinin mutfak kültürünün daha zengin olduğu söyleniyor. Ben fazla gitmediğim için bilmiyorum.

Milli içecek pisco ve şarap. Zaten Şili şarapları dünyaca meşhur. Şili yapımı biralar çok hoşuma gitmese de dünyaca tanınmış markaları bulabilirsiniz. Ayrıca ev yapımı biraların satıldığı barlar mevcut, tatları bana tatlı geldiği için beğenmedim. Bir diğer içecek Mote con Huesillo. Kurutulmuş kayısı kompostosu ve haşlanmış buğdayla yapılan bir içecek. Yazın sokaklarda seyyar satıcılar tarıfından satılmakta. Herkes kendi evinde yaptığı için kiminin tadı daha tatlı olabiliyor.

Mote Con Huesillo

Terromoto : Özellikle Şili'nin bağımsızlık günü kutlamalarında tüketilen bir içki, bazı restaurantların menüsünde bulabilirsiniz. Hafif bir içki gibi görünsede fena çarpar, bir bardak yeterli. Pipeño  (şıra nın alkollüsü, şarap olmadan önceki hali) ron yada pisco yada fernet, ananaslı dondurma ve biraz şeker katılarak yapılan bir içki. Bunu içmek için mutlaka Piojero'ya gidin.

Terromoto